Ở các nước thuộc nền văn hóa phương Đông, trong đó có nước Việt Nam ta, tên năm, tên tháng,… (tức tên gọi của thời gian) được xác định dựa vào hệ thống đánh số thành chu kỳ có tên Can Chi.
Can Chi còn được gọi là Thiên Can Địa Chi hay Thập Can Thập Nhị Chi, được tạo thành từ 10 Can (Thập Can) và 12 Chi (Thập Nhị Chi) - cả hai đều chia theo 2 thuộc tính Âm và Dương.
Các Can thuộc Dương là: Giáp, Bính, Mậu, Canh, Nhâm. Âm Can bao gồm: Ất, Đinh, Kỷ, Tân, Quý.
Dương Chi gồm: Tý, Dần, Thìn, Ngọ, Thân, Tuất. Các Chi thuộc Âm là: Sửu, Mão, Tỵ, Mùi, Dậu, Hợi. 12 Chi chính là 12 con giáp.
Tên gọi thời gian được tạo bằng cách ghép lần lượt mỗi Can với một Chi, nhưng các Can Chi được ghép cùng nhau phải cùng thuộc tính - không có chuyện có năm nào, tháng nào tên là Giáp Sửu, Đinh Ngọ. Có tất cả 60 tổ hợp Can Chi khác nhau (60 là bội số chung nhỏ nhất của 10 và 12) - bắt đầu bằng Giáp Tý và kết thúc là Quý Hợi.
Theo cách định danh này, năm 1983 có tên là năm Quý Hợi. Như vậy, sinh năm 1983 thuộc tuổi Quý Hợi.
Mỗi Can, Chi đều nhận một giá trị riêng trong khoảng 1-5, lấy 2 giá trị ấy cộng lại ta sẽ được Mệnh. Tuy nhiên, vì ngũ hành chỉ có 5 nguyên tố nên Mệnh chỉ nhận các giá trị từ 1 đến 5, nên nếu Can + Chi ra kết quả lớn hơn 5 thì phải trừ 5 mới ra Mệnh.
Tức là ta có công thức tính mệnh: Mệnh = Can + Chi.
Trong đó hệ số của các Can là:
Giáp, Ất = 1 Bính, Đinh = 2 Mậu, Kỷ = 3
Canh, Tân = 4 Nhâm, Quý = 5
Giá trị của các Chi như sau:
Tý, Sửu = 0 Dần, Mão = 1 Thìn, Tỵ = 2
Ngọ, Mùi = 0 Thân, Dậu = 1 Tuất, Hợi = 2
Mệnh được quy đổi theo quy tắc:
1 = Kim 2 = Thủy 3 = Hỏa
4 = Thổ 5 = Mộc
Vậy theo cách tính mệnh trên đây, người sinh năm 1983 - tức tuổi Quý Hợi - sẽ thuộc: Quý + Hợi = 5 + 2 - 5 = 2 => Mệnh Thủy.
Ngoài ra, ta có thể tra bảng Mệnh tương ứng với tên năm theo Can Chi, đoạn nói về các Can Nhâm-Quý để tìm ra năm 1983 tức Quý Hợi là mệnh gì.
Tên năm và mệnh tương ứng cho các Can Nhâm-Quý.Theo bảng, ta thấy năm 1983 tức tuổi Quý Hợi thuộc mệnh Đại Hải Thủy, nghĩa là "nước biển lớn".
Link nội dung: https://pus.edu.vn/nam-1983-la-nam-con-gi-a63004.html