Sơ đồ chân rơ le trung gian 5 – 8 – 14 chân và cách đấu dây

Relay là gì ?

Đối với ngành công nghiệp hiện nay. Relay được xem là một trong những linh kiện điện tử rất quan trọng phục vụ mạnh mẽ trong dây chuyền sản xuất đối với bất cứ nhà máy nào

Đặc biệt; việc sử dụng relay điều khiển bảo vệ mạch - Bảo vệ quá áp giúp tiết kiệm khá nhiều chi phí trong sản xuất. Vậy

Relay là gì [ Role là gì ]

Relay hay còn người việt nam biến tấu là Rơ le ( role) . Chúng ta hiểu nôm na thì đó chính là một loại mạch điện tử có chức năng như một công tắc đóng ngắt thiết bị dạng on/off.

Ví dụ:

Bài toán yêu cầu cảm biến áp suất gắn trên đường ống dẫn khí loại 0-4 bar. Yêu cầu áp dưới 1 bar phải điều khiển van đẩy khí vào tăng áp; và trên 3,5 bar phải giảm áp

Trường hợp này; ta dùng con cảm biến 0-4 bar và calip bộ điều khiển áp suất trong phạm vi đóng ngắt 1…3,5 bar. Tuy nhiên; bộ điều khiển chỉ output ra relay 12V chẳng hạn.

12V này chắc chắn không kích được bơm. Do vậy cần đấu thêm 1 con relay trung gian nhằm đưa điểm đóng ngắt ở trạng thái 12V sang 220V nhằm điều khiển bơm giúp tăng giảm áp.

Đó chính là toàn bộ bản chất của một dòng role điều khiển. Hiện nay; thị trường có 3 loại relay thông dụng mà chúng ta hay gặp trong nhà máy:

• Relay trung gian
• Relay thời gian
• Và relay nhiệt

Rơle trung gian là gì

Rơ le trung gian hay còn gọi là rơle kiếng.Đơn giản nó là một thiết bị trung gian sử dụng trong việc linh động kích giảm nguồn nhằm phù hợp với nguồn cần đóng ngắt thiết bị. Có nghĩa là loại relay này khi nhận được các tín hiệu PNP, NPN hoặc các tín hiệu relay output ra từ bộ điều khiển. Nó sẽ lập tức output ra 1 relay khác có dòng điện áp cao hơn để điều khiển thiết bị

Nói về role trung gian chúng ta có 3 loại thường gặp chính:

> [ Relay 5 chân ]

Việc xác định các chân của 1 loại module relay nhằm mục đích phân biệt relay loại 4 chân, 5 chân 8 chân hoặc 14 chân để đưa vào sử dụng không hề khó khăn. Ví dụ như hình trên đang là loại role 5 chân 12v.

Trong đó 12V được thể hiện rõ ràng trên thiết bị. Còn về các chân relay chúng ta chỉ việc đếm các chân inox là xác định được

Tùy vào từng loại relay 5 chân mà có các nguồn như 5Vdc - 12V - 220V theo yêu cầu. Và tất cả đều được ký hiệu rõ ràng trên từng sản phẩm. Bên cạnh đó chúng ta có thể tham khảo chi tiết hơn trong datasheet đi kèm thiết bị

Cấu tạo của relay 5 chân

Bao gồm 1 cuộn dây cấp nguồn và 2 cặp tiếp điểm. Trong đó 1 cặp tiếp điểm thường đóng và 1 cặp thường mở

Nguyên lý hoạt động relay 5 chân

Bình thường; khi không có nguồn vào thì chân 30 và 87 là tiếp điểm mở. Đồng thời chân 30 và 87a tiếp điểm đống lại. Khi ta cấp nguồn vào cuộn dây thì lập tức cuộn nam châm phía trong relay sẽ hút 1 lực làm cho chân số 30 và 87 đóng lại tạo thành cặp tiếp điểm thường đóng. Đồng thời tiếp điểm 30 và 87a sẽ hở ra

Cách đấu dây rơle 5 chân

Dưới đây là sơ đồ minh họa cách đấu dây cho mạch kích dòng relay 5 chân đơn giản và chuẩn xác nhất

> [ Relay 8 chân ]

Là 1 con relay có 8 chân inox như hình trong đó 2 chân cấp nguồn và 2 cặp tiếp điểm đóng mở điều khiển.

Như hình phía dưới ta thấy relay được bọc 1 lớp kính trong nhìn xuyên thấu bộ phận bên trong. Chính vì thế các dòng rơ le này thường được anh em kỹ thuật gọi tắt là rơ le kiếng

Sơ đồ chân relay 8 chân

Theo sơ đồ đấu relay 8 chân phía trên chúng ta sẽ thấy 2 cặp tiếp điểm thường đóng và thường mở

Hình trên mình chỉ là hình mình họa để mình mô tả rõ cách đấu relay loại 8 chân để bạn đọc dễ tham khảo

Theo hình ta đấu cấp nguồn 12 - 24 - 220V tùy loại vào chân 1 và 5 của cuộn dây.

Trong đó 2 cặp tiếp điểm thường mở 2-4 và 6-8. Còn 2 cặp thường đóng là 2-3 và 6-7

Nguyên lý hoạt động relay 8 chân

Cũng giống như nguyên lý loại relay 4 hoặc 5 chân. Dòng relay 8 chân khi chưa có nguồn thì cặp 2-4 và 6-8 ở dạng thường mở. 2-3 và 6-7 dạng thường đóng.

Khi ta cấp nguồn lập tức 2-4 và 6-8 đóng lại như hình trên. Đồng thời 2 cặp cực kia mở ra

Ví dụ relay 12v 8 chân có nghĩa là con rơle này có 8 chân nguồn cấp cho nó 12V

> [ Relay 14 chân ]

Con relay kiếng loại 14 chân thực tế nó có tổng 4 cặp tiếp điểm. Trong đó; 13 và 14 luôn là chân cuộn dây cấp nguồn

Về nguyên lý và cách đấu dây relay 14 chân hoàn toàn tương tự như trên.

Nguyên lý hoạt động của relay trung gian

Từ những thông tin trên ta kết luận:

Khi chúng ta đưa nguồn cấp dạng 12V - 24V - 220V. Tùy loại Rơle thì lập tức các tiếp điểm đóng của relay kiếng sẽ chuyển thành tiếp điểm thường mở. Đồng thời các tiếp điểm đang mở trong relay lại đưa về dạng thường đóng

Rơle thời gian là gì

Một loại role thông dụng khác chính là relay thời gian. Vậy câu hỏi đặt ra loại Rơ le thời gian là gì ?

Rơ le thời gian nó là một loại relay trung gian nhưng được tích hợp thêm phần hiệu chỉnh được sử dụng trong lĩnh vực tự động hóa là chủ yếu. Tức là chúng ta có thể calip linh động thời gian đá relay trễ trong việc điều khiển đóng ngắt thiết bị

Con relay thời gian bao gồm 2 loại: Cơ và điện từ

[ Role thời gian on delay (dạng cơ) ]

Con rơle thời gian này có cấu tạo khá đơn giản. Phía lớp trong là lớp vi mạch nhỏ + nam châm điện + kết hợp màn hình hiệu chỉnh thời gian đá relay nằm ở sau mặt kiếng bảo vệ

Màn hình này cũng được chia vạch và có kim xoay ý nhưng mặt chiếc đồng hồ áp suất

Các tiếp điểm relay đóng ngắt

Lớp vỏ bảo vệ bên ngoài là lớp nhựa. Phần dưới là chân các tiếp điểm đầu ra. Phía cuối cùng là cái đế bọc các tiếp điểm này lại

Dòng rơ le thời gian này có 2 dòng đó là dòng 8 chân và dòng rơ le 14 chân

Cách đấu dây rơle thời gian on delay

Dựa vào hình ta thấy Chân số 2 và số 7 là chân cấp nguồn cho thiết bị relay

Các tiếp điểm thường mở như chân 1 và chân 3. Trong khi 2 chân 1 và 4 là các tiếp điểm thường đóng của rơ le

Chân số 5 và chân số 8 mặc dùng cũng là 2 dạng tiếp điểm thường đóng nhưng thời gian mở lại chậm hơn

Tiếp điểm số 6 và số 8 là 2 tiếp điểm thường mở nhưng khi đóng lại chậm

Nguyên lý hoạt động rơ le thời gian on delay

Phân tích dễ hiểu thế này:

Khi ta cấp 1 nguồn vào con rơ le này thì lập tức các tiếp điểm 1 và 3 sẽ đóng lại. Đồng thời tiếp điểm 1 và 4 sẽ mở ra ngay lập tức. Đây được xem là tiếp điểm dạng không tính thời gian. ” Tức là ” cứ có điện điều khiển là nó lập tức đóng mở

Trong khi các tiếp điểm đóng chậm/ mở chậm hoàn toàn không thay đổi vị trí. Và chúng chỉ thay đổi khi ta calip kim chỉ trên mặt đồng hồ con rơ le.

Ví dụ: Chỉnh kim tới 5 phút. Điều này có nghĩa là khi cấp nguồn vào các vị trí đóng chậm ( 5-8) / mở chậm ( 6-8) thì sau 5 phút vị trí đóng sẽ thành mở và vị trí mở sẽ đóng lại. ” Tức là” Nó sẽ tính thời gian sau đó mới đóng mở

[ Rơ le thời gian điện tử ]

Là các bộ điều khiển có màn hình LED hiển thị mà chúng ta thường thấy. Loại Rơle điện tử này thường có 1 input đầu vào và 1 output đầu ra

Về phần input nó có thể nhận bất cứ tín hiệu nào từ các tín hiệu analog 4-20mA 0-10V hay 0-5V…. Hoặc các tín hiệu từ thiết bị đo nhiệt độ, áp suất, lưu lượng… Sau đó xuất ra 2 relay điện tử tương ứng để điều khiển thiết bị

Ưu điểm của relay thời gian dạng điện tử:

• Input đa dạng các nguồn tín hiệu
• Độ chính xác cao
• Cài đặt 2 điểm on/off điều khiển tự do
• Độ bền cao

Nguyên lý làm việc của rơ le điện từ

Khi 1 dòng analog dạng 2 dây truyền về con rơ le điện tử lập tức vi mạch trong relay sẽ chuyển đổi thành 2 nhánh relay điều khiển đóng mở utput ra từ 2 đầu truyền về thiết bị điều khiển. Đây chỉ là một trong những nguyên lý loại relay điện từ thông dụng

[ Rơle thời gian 24h ]

Là một bộ rơle được cài đặt mặc định sau 24 giờ sẽ đá relay hoán đổi công tác đóng ngắt thiết bị

Một ưu điểm của dòng rơ le thời gian 24h đó chính là nó vừa được cấp nguồn 220V. Tuy nhiên; dòng này vẫn được tích hợp thêm pin nhằm mục đích phòng khi mất điện con relay vẫn chạy đúng theo trình tự đã cài đặt từ trước

Chúng ta có thể cài đặt role thoi gian 24h này ở bất cứ khung giờ nào cần đá relay điều khiển

Rơ le nhiệt là gì

Relay nhiệt là một thiết bị khá quan trọng trong việc bảo vệ quá tải của động cơ. Nó là thiết bị đóng ngắt một cách tự động

Ở bài chia sẻ tiếp theo mình sẽ đi sâu hơn về cấu tạo và nguyên lý hoạt động; cũng như đưa ra sơ đồ đấu dây kích hoạt con relay nhiệt vận hành